Türk Kara Kuvvetleri, temel savaş aracı olan “Tank” larının yanında, tanka destek, piyade desteği ve piyade unsurlarına ateş gücü sağlama, ambulans, personel taşıma gibi çeşitli görevler için çok çeşitli zırhlı savaş araçlarını bünyesinde bulundurur.
Bu araçların kodları genelde aşağıdaki şekildedir :
ZPT : Zırhlı Personel Taşıyıcı (APV-IFV)
ZMA : Zırhlı Muharebe Aracı (ACV)
ZTA : Zırhlı Tow Aracı
Şimdi Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde en çok kullanılan zırhlı destek unsurlarını yakından tanıyalım :
FNSS ACV-15
Türk Silahlı Kuvvetlerinin hemen hemen tüm operasyonlarında bolca kullandığı, piyade destek, tank destek, piyade taşıma (APC-IFV) aracı ACV-15, 1990’lı yıllardan itibaren Amerikan AIFV ailesi baz alınarak geliştirilmiş bir zırhlı araç ailesidir. Firma tarafından Türk Kara Kuvvetlerine toplam 2.248 adet araç teslim edilmiştir. Hızlı, Çevik ve Hafif olmasından dolayı kuvvet tarafından özellikle tercih edilmektedir.
Türk savunma sanayi firması olan FNSS tarafından geliştirilmiş hem zırhlı savaş aracı hem de zırhlı personel taşıyıcı olarak kullanılan bir paletli zırhlı savaş aracı ailesidir. ACV adını İngilizce Armored Combat Vehicle’ın Türkçesi Zırhlı Muharebe Aracı-ZMA) kelimelerinin kısaltılmasından almaktadır. ACV-300 yapımında Amerikan yapımı Geliştirilmiş Piyade Savaş Aracı temel alınmıştır. Araç şu an Türkiye, Malezya ve Birleşik Arap Emirlikleri ordularında hizmet vermektedir.
Zırhlı Muharebe Aracı (ZMA-15); 350/400 BG dizel motor ve otomatik transmisyonlu güç paketi sayesinde ana muharebe tankları ile ortak hareket yeteneğine sahip, 13-15 ton sınıfında, amfibi, paletli zırhlı araçlara verilen genel addır.
ZMA-15’ler farklı alt sistemlerin entegre edilmesi suretiyle her türlü görevi yerine getirmeye olanak sağlayan platform tasarımına sahiptir. Geliştirilmiş Zırhlı Personel Taşıyıcı (GZPT) şasesi ZMA-15 sınıfındaki bütün araçların baz araç versiyonudur.
ZMA-15’ler, paletli (5 yol tekerlekli), hafif, düşük siluetli, çöl koşullarında, çamurlu/engebeli arazilerde, asfalt veya stabilize yollarda yüksek hızlı hareket yeteneğine sahip zırhlı araçlardır. Araca giriş ve çıkışlar; arkasında yer alan hidrolik rampa veya rampa üzerindeki personel kapısı ile sağlanır. Üstte ise, geniş manga kapağı ile sürücü, komutan ve nişancı kapakları mevcuttur. Güç grubunun bakım ve onarımı, kabine erişim sağlayan araç içerisindeki ve ön kısımdaki kapaklar aracılığı ile yapılır. Araç içerisinden izole edilmiş ve zırh plakasıyla ayrılmış iki adet zırhlı yakıt tankı, ağırlık dengesi ve personel güvenliği açısından aracın arka tarafında yer alır.
ZMA-15’lerin gövdesi, balistik alüminyum levhalardan, alüminyum kaynak tekniği ile birleştirilerek imal edilir. Levha kalınlıkları farklı gövde düzlemlerinde balistik gereksinimlerine göre değiştirilmektedir. Gövde, su sızdırmaz olup, kapaklar ve tapalar su sızdırmaz contalıdır. Güç grubu kabini ile sürücü ve komutan mahalleri, aracın ön tarafındaki hacmin takriben yarısını kullanırken, nişancı mahalli, sağ orta kısımda bulunur.
Geriye kalan arka kısımda ise 8 kişilik personel (manga) bölümü yer alır. Manga bölümünde sağda, solda ve arkada araç içerisinden dışarı- ya ateş etme imkanı sağlayan 5 adet atış mazgalı bulunur.
Malezya için üretilen AIFV araçlarında FNSS ve yerel bir firma olan DRB-Hicom Defence Technologies (Deftech) firmaları işbirliğine gitmiştir. Malezya’ya ait ACV-15 temelli araçlar ACV-300 kod adını alarak Adnan takma adı verilmiştir. Bu ad II. Dünya Savaşı sırasında Singapur Cephesi’nde savaşan Malezyalı yüzbaşı Adnan bin Saidi’den almıştır.
ACV-300 araçlarında müşterinin istekleri doğrultusunda çok farklı taret sistemleri monte edilebilir. Ayrıca aracın içerisinde bulunan piyadelerin dışarıdaki hedeflere ateş edebilmesi için aracın yanlarında küçük mazgallar da açılabilir.
Adnan araçlarında RVH TacNav model GPS, LWD Avimo lazer uyarı sistemi, Wegmann 76 mm bomba atar, NBC korunma sistemi ve SNVVS-2 model gece görüş sistemleri bulunmaktadır.
İdlib bölgesinde Suriye Hava Kuvvetlerine ait bir Mi-17 helikopteri ÖSO ve Türk Topçu desteği ile ACV-15 kullanılarak düşürülmüştür.
M113
M113, bugüne kadar 80.000 adet üretilen, hizmete girdiği 1960’lardan bu yana ABD’nin mekanize piyade birliklerinin belkemiğini oluşturan ve NATO üyesi ülkelerin aralarında bulunduğu 60 ülke tarafından kullanılan hafif zırhlı, tam paletli bir zırhlı personel taşıyıcıdır. M-113 NATO’nun standart ZPT ailesini oluşturmaktadır.
Amerikan ordusunun kullandığı M113A2 ve M113A3 ADATS ve KMS geliştirme paketleri takviyelenmiştir. M113A1, M113A2 ve M113A3 türevleri mevcuttur. Bu araç Vietnam Savaşı’nda sıkça kullanılmış ve ayrıca savaşta yaralı askerleri taşırken koruma sağlamaktadır.
M133’ler ABD Ordusu’nda uzun süredir cephe birliklerinde M2/3 Bradley’ler ile değiştirilmektedir. Komuta ambulans ve zırhlı mühendislik gibi varyantları cephe destek rollerinde kullanılmaktadır.
M113, alüminyum zırh kullanan ilk zırhlı savaş aracıdır. Bu alüminyum zırh, eski nesil zırhlı personel taşıyıcılara oranla aracı çok daha hafif yapmaktadır.
Bu araçlar Türk Kara Kuvvetlerinin temel zırhlı personel taşıma görevini üstlenmektedir. Eski bir sistem olmasına rağmen Türk Ordusu tamamını modernize etmiştir. Şu anda başarı ile kullanılmaktadır. M113A3T1/T2
M125A, M106A, M113TOW modelleri de kullanılan sistem ATILGAN ve HISAR-A gibi sistemlerede de temel taşıyıcı olarak kullanılmaktadır.
Türk Silahlı Kuvvetleri envanterinde toplam 3.550 adet bulunmaktadır.
BTR-80
BTR-80 bir Sovyet yapımı zırhlı personel taşıyıcı dır.Sovyet sekiz tekerli zpt serisinin üçüncü aracıdır. 1986 yılında SSCB’de BTR-60 ve BTR-70 gibi eski modellerin yerini almak üzere üretilmeye başlamıştır. Türk Ordusu aracı 1993-1999 yılları arasında Rus stoklarından satın aldı.Şu anda TSK’da BTR-80M varyantı kullanımda ve hepsi modernize edildi. Özellikle hızlı ve çevik olması, asfalt ve toprak zeminde rahat hareket kabiliyeti nedeni ile iç güvenlik harekatlarında başarılı bulunmuştur. Şu anda yerli sistemler olduğu için daha fazla alınmamıştır. TSK’da toplam 535 adet bulunmaktadır.
BTR-80 BTR-70 zpt’si temel alınarak tasarlanan sekiz tekerlekli tek dizel motorlu bir zırhlı personel taşıyıcıdır. Motoru BTR-60 ve BTR-70’deki motorlardan geliştirilmiştir. BTR-70 ve BTR-60 ile aynı konfügürasyondadır fakat arka taraf yeniden tasarlanmıştır ve uzunluğu artmıştır.
BMC KİRPİ
BMC Kirpi, BMC tarafından üretilen Türk yapımı bir askeri araçtır. Araç adını korunması yönüyle kirpiden almaktadır. Tasarım ve üretim amacı mayına karşı dayanıklı zırhlı personel taşıyıcı olan ve MRAP kategorisinde bulunan aracın başlıca kullanıcısı Türk Silahlı Kuvvetleridir.
Mayına karşı korumalı araç sınıfında sağladığı üstün koruma düzeyi ile bir efsane haline gelen Kirpi’nin yeni versiyonunda bağımsız süspansiyon sistemi bulunuyor. Yüksek koruma özelliklerine ek olarak geliştirilen Kirpi II (4×4), hem yol tutuşunda hem de yolcu konforunda sınıfının öncüsü olmaya devam ediyor.
Bağımsız süspansiyonlu Kirpi II (4×4), monokok tipte zırhlı kabin ve özel zırhlı camlar, şok emici koltuklar, silah istasyonu ve acil çıkış kapağı özelliklerinin yanı sıra, özel olarak entegre edilen göreve yönelik birçok donanımı (KBRN korunma sistemi, atış yeri hedef tespit sistemi, otomatik yangın söndürme sistemi, iç konuşma sistemi, karıştırma köreltme sistemi vb.) ve özel tasarlanmış patlayıcı madde keşif ve imha robot kollu versiyonu ile ön plana çıkıyor.
Mayına karşı korumalı araç sınıfında sağladığı yüksek koruma özellikleri ile fark yaratan Kirpi’nin 6×6 versiyonunda, monokok tipte zırhlı kabin ve özel zırhlı camlar, şok emici koltuklar, V şeklindeki özel tasarım karın altı yapısı, silah istasyonu ve acil çıkış kapağı özellikleri ön plana çıkıyor.
Türk Silahlı Kuvvetlerine 1400‘den fazla araç teslim edilmiştir.
EJDER
Ejder (Türkçe : “Ejderha”), Nurol Makina tarafından üretilen bir zırhlı araç ailesidir. 4×4 ve 6×6 olmak üzere iki versiyondan oluşmaktadır.
Ejder 6 × 6 Zırhlı Muharebe Aracı
Baseline 6 × 6 versiyonunda uzaktan kumanda edilen 7.62 mm’lik makineli tüfek ve 40mm otomatik bombaatar bulunuyor. Çeşitli silah sistemlerinin ve 5 tona kadar ağırlığa sahip silahlı kulelerin entegrasyonunu destekler. [Kara mayınlarına ve IED’lere karşı daha iyi koruma için V şekilli gövde. 8 kg’lık bir madenin patlamasına dayanabilir. Modüler ilave zırh ile koruma artırılabilir. Bu araçların bir kısmı 2008’de Gürcistan’a satılmıştır.
Ejder Yalçın 4 × 4 Zırhlı Muharebe Aracı
4 × 4 Edjer 4 Senegal Jandarma bir parçası olarak, MONUSCO .
Araçla ilgili tasarım çalışmaları 2012’nin son çeyreğinde başlatılmış ve 2013 yılında IDEF’te ana aracın ön prototipi sergilenmiştir. Aracın seri üretimi Mayıs 2014’te başlamıştır. Mayınlara ve IED’lere karşı koruma sağlamak için kayan zemin plakaları ve patlama azaltma koltuklarını entegre eden V şeklinde bir gövde tasarımına sahiptir. 11 kişiye kadar hizmet verebilir ve 4 tona kadar taşıma kapasitesi taşıyabilir.
Araç, isteğe bağlı olarak entegre edilmiş, uzaktan kumandalı ve manuel olarak çalıştırılan silah istasyonları ile donatılmıştır. Tepede iki silah portu ile donatılmıştır. Araca monte edilen isteğe bağlı silah, 7.62mm ve 12.7mm makineli tüfekler, 25mm uçaksavar topu ve 40mm otomatik bombaatar içerir.
Türk Güvenlik Güçleri 400‘den fazla Ejder aracına sahiptir.
KOBRA
Otokar Kobra, Otokar’ın araştırma ve geliştirme ekibi tarafından silahlı kuvvetlerin zırhlı tekerlekli araç (ACV) ihtiyacı doğrultusunda en uygun çözümü sağlamak üzere geliştirilmiştir.
Kobra, iyi bir balistik korumanın yanı sıra, aynı platformun farklı görevlere uyarlanabilir olması ile tanınır. Aynı gövde ve altyapı üzerine tasarlandığı ve birçok model ve tip üretilebildiği için bakım ve serviste büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Farklı kullanım amaçları için üretilmiş farklı Cobra’larda bile ana yapının aynı kalması bakım, onarım ve yedek parçada da büyük tasarruf sağlaması, Cobra’yı pek çok ordunun tercih ettiği bir zırhlı araç yapmaktadır.
9 personel taşıma kapasiteli lastik tekerlekli 4×4 Cobra Zırhlı Aracı aşağıda belirtilen tiplerde üretilmektedir. Aynı zamanda amfibik versiyonu da bulunmaktadır. Kazakistan Silahlı Kuvvetleri ihtiyacı için Otokar şirketi Kazakistan Engineering şirketi ile 2011 yılında yapılan anlaşma doğrultusunda ortak lisanslı üretim yapılmaktadır.
İlk kez Güney Osetya Savaşında muharebe alanında kullanılmıştır. 2008 yılında Gürcistan devleti Rusya ile savaşta kullanılmak üzere 100’ü aşkın (net sayı belli değil) Kobra satın aldı. Savaşta aktif olarak kullanılan Kobra tüm maharetini burada gösterdi. Sıcak çatışmalarda Gürcü askerlere büyük destek sağlamıştır. Kobra sıcak çatışmalar durumunda içindeki askerleri çok iyi derecede koruyordu. Öyle ki Rus yetkililer ele geçirilen hasarlı Kobra araçlar üzerinde zırhını yakından inceleme fırsatı bulmuşlardır. İncelemelerin de 7,7 mm ve 12,7 mm kalibreli silahların Kobra’nın zırhını delemediği ve atılan el bombasından dahi gözle görülür büyük bir hasar almadığı görülmüştür. Kobra’nın bu başarısından sonra birçok ülke Kobra almak için yeni siparişlerde bulunmuştur.
Türk Ordusu Envanterinde 800‘den fazla bulunmaktadır. Emniyet ve Jandarma birliklerindeki sayılar dahil değildir.
OTOKAR AKREP
Akrep Zırhlı Personel Taşıtı Land Rover Defender 110 alt sistemi kullanılarak üretilen araçlardan biridir. Akrep ismi verilen aracın diğer çeşitleri
Akrep OWS 7.62 mm Makinalı Tüfek Aracı
Akrep Çift 7.62 mm Makinalı Tüfek Aracı
Akrep 12.7 mm Makinalı Tüfek Aracı
Akrep İç Güvenlik Aracı
Akrep Personel Taşıyıcı Araç
Akrep Askarad
TSK’da toplam 370 adet bulunmakla birlikte daha başarılı bulduğu COBRA ve COBRA-II’ler ile değiştirilmektedirler.
GELECEK…
Türk Sanayisi tarafından üretilen diğer araçlar henüz TSK envanterine yeni yeni girmekte veya yüksek ihracat başarısı göstermektedirler. Bu silahların bazılarını ihtiyaç doğrultusunda yakın zamanda Türk Ordusu’nda göreceğiz.
OTOKAR ARMA 8X8
BMC-VURAN
FNSS-PARS
OTOKAR TULPAR
FNSS-ZAHA
KAPLAN-STA
NUROL-YÖRÜK
